column gva 27/1/2009

"KUISEN"

Een paar dagen geleden verscheen er in het televisieprogramma Terzake een mevrouw van een jaar of vijftig, die zich met kleine, elektrische schokjes in het hoofd behandeld had laten worden om af te geraken van haar kuisobsessie. Deze neurose, die haar plaagde, reikte ver; haar keukenvloer schrobde zij tot veertig keer per dag, de stoelen aan tafel moesten precies gelijk naast elkaar staan, nauwkeurig tot op de millimeter. Op de duur geraakte deze arme, Hollandse huismeid de deur niet meer uit, gewoon doordat het te lang duurde om het huishouden, naar haar eigen normen, netjes achter zich te laten. De schoktherapie bleek voor haar succesvol, er was nu meer rust in haar leven. En van beroep bleef ze wat zij al was: een kuisvrouw. Haar telefoonnummer leek me overigens wel nuttig; een betere werkkracht is niet denkbaar.

Merkwaardig genoeg herkende ik iets van mijzelf in haar. Uiteraard loop ik niet aldoor te kuisen, maar ik heb toch ook mijn eigen, volstrekt irrationele beheptheden. Ook bij mij duurt het soms langer dan drie uur voor ik het huis uit kan. Toch maar wél mijn sjaal pakken? Toch maar niét die dunne schoenen? Toch eerst eventjes mijn mail nog checken, mijn gsm laden... En net zoals die geobsedeerde kuisvrouw is het ook voor mij vaak een marteling om volk over de vloer te krijgen. Ik krijg geen aanval als iemand een bloempot om loopt, maar er liggen wel altijd een paar belangrijke paperassen te slingeren, waarvan ik liever niet heb dat iemand erop zou gaan zitten. Gek word ik helemaal als iemand mijn computer wil gebruiken. Dus ik ben opgelucht, ook ik, als mijn bezoek er weer vandoor is. Misschien behoef ik net zo lief een kleine schoktherapie...

Boven alles lijkt het me nogal eenvoudig om in zo’n kuisobsessie terecht te komen. Een balletdanser die dagenlang traint op één pirouette, draagt, in naam van kunst, onze waardering weg, maar waarin verschilt zijn drang naar perfectie met die van een Spartaanse kuisvrouw? Hoe beter je bent in je vak, hoe meer fouten je ziet. Een glazen salontafel werkelijk proper schrobben, is minstens zo moeilijk als een goed sonnet schrijven. En daarbij is het dan nog eens nuttiger ook. Hoeveel uren per dag vergaderen toppolitici wanneer er camera’s in de buurt zijn? De dingen loslaten, dat is de grootste kunst. Wie slaagt daar nog in? Zolang alles verkeerd loopt in deze wereld, is het voor mij okay als kuisvrouwen kuisen. Zij geven, zoals Gandhi aan zijn spinnewiel destijds, het goede voorbeeld. Naar de instructies van Jean-Jacques Rousseau: laat ieder zijn eigen tuin wieden.