poe versus longfellow 4

er is geen enkele vlaamse auteur
die zo vaak naar Coleridge verwijst
als Don Vitalski

Anders dan de leek misschien zou aannemen, schreef poe er in zijn critieken niet zomaar wat op los; hij hield er een eigen, coherente poëtica op na, die hij in diverse uitgebreide theses voor ons uit de doeken deed. Het meest substantieel zijn het kort voor zijn dood geschreven, snel na zijn dood gepubliceerde essay "The Poetic Principle", gebaseerd op een reeks lezingen die ie zonet had gegeven, en van tevoren al "The Philosophy Of Composition", dat het meest gekend is, omdat ie daarin zeer gedetailleerd  hoe en/of waarom hij, in 1845, "The Raven" had geschreven - hij toont ons aan dat als je uiterst gestreng alle noodzakelijke poëtische regels algeheel perfect toepast, dan je dan wel bij het gedicht "The Raven" moét uitkomen.

    Zijn poëtica leunt sterk aan bij die van Samuel Taylor Coleridge (1772-1834), die op eigen beurt een wat decadente versie is van de poëtica van Plato. Poëzie kan drie dingen nastreven: overdracht van moraal (het goede), overdracht van kennis (het ware) en overdracht van schoonheid (het mooie). Moraal en kennis komen beter tot hun recht, dus poëzie moet helemaal over schoonheid gaan. Aldus is Poe de àllereerste Americaanse schrijver ooit, die een lans breekt voor autonome poëzie; geen poëzie als een "middel tot", maar poëzie voor zichzelf, voorbij goed en kwaad en voorbij al het rationele. Wat zijn tijdgenoten shockeerde: het hoogste dat poëzie maar kan bereiken, in zijn zucht naar het eeuwige schone, is een effect. Poëzie is een spel van effecten. Dat begrijp je wel, als je zijn gedicht "The Raven" hoort worden voorgedragen. De knijpkonterige, Americaans-Engelse T.S. Eliot zou dat gedicht een halve eeuw later vergelijken met "een hand met té veel ringen eraan," wat zeer oneerlijk is, omdat ie zelf, met zinnen als "Let us go then, you and I / When the evening is spread out against the sky," onder het mom van de pastiche, te pas en te onpas zélf Poeëaans schrijft.

    In essentie is de poëtica van Poe de leverancier van stuntgedichten.