leestekens

III. puntkomma
III.4. "toch maar geen dubbele punt..."

de dubbele punt is een erg hard en phantasieloos leesteken, dat maar op één of hooguit twee manieren gelezen kan worden: oftewel als "namelyk zoals volgt", inleidend een opsomming, oftewel als "want", aankondigend een verklaring. dit leesteken is een beetje, mutatis mutandis, zoals een netjes onderhouden garagepoort, die echter zo smal is, dat je als chauffeur met je wagen, by het parkeren, geen halve milimeter spatie meer krygt. om die reden durf ik het dubbele punt wel eens af te zwakken en/of om te buigen tot een puntkomma, hoewel dit strikt grammaticaal gesproken misschien niet altyd zou mogen. 

"het gebeurde wel eens dat je tussen de kussens van zo'n zitbank allerlei smerige, ongenode spullen aantrof; een verfrommelde papieren zakdoek, een aansteker, een oud potlood.

na "aantrof" had daar misschien net zo goed een dubbele punt kunnen staan, willende zeggen: "hier nu komt een opsomming van wat de auteur concreet bedoelt." deze puntkomma echter, die wél grammaticaal is, suggereert dat de opsomming die volgt niet exhaustief is, dat die dus iets meer willekeurig is dan wat zo'n wiskundige dubbele punt zou hebben beweerd.

    op deze manier is de puntkomma, kortom, een democratisering, een prozaïsering van de tirannieke dubbele punt - een beetje vergelykbaar met het net zo bikkelharde uitroepteken!, dat kan worden afgezwakt door verdubbeling en drie puntjes!!...