REPOSTED ESSAY

OVER:

DE VLIEGENDE AAP

tot het legioen der suske-en-wiske-adoreerders heb ik nooit behoord, al maakten sommige boeken naturlyk wel een diepe indruk: de bronzen sleutel, het eiland amoras, het spaanse spook, de gekke gokker. alsook, van iets latere jaren, de efteling-elfjes en zeer zeker ook "de amoureuze amazone". maar zelfs by dié boeken werd ik uiteindelyk een soort van wagenziekte gewaar, er ontbrak voor my een warmte aan, de tekeningen en nog meer de kleuren waren my niet organisch genoeg. meestal kreeg ik de albums niet eens helemaal uitgelezen.

     toen ik een zéér klein kind was, namelyk een zesjarige schilder, was ik wél helemaal meê met de televisionaire poppenkast-reeks rond suske en wiske, gemaakt door de tros, in 1976 uitgezonden door de BRT. met die ruimte-wezens die "zwis" en "zwos" zeiden in plaats van "ja" en "neen"- welk verhaal was dat alweêr... de minilotten van kokonera... die poppenkast-pop van krimson, byvoorbeeld, had àltyd een grynslach op zyn gezicht  - maar: dat maakte hem juist eens zo akelig. ik geloofde ook in die decors, dwz in die betekende panelen, met vaak een donkerpaarse einder. eender waar het avontuur zich afspeelde, eender wàt er zich ongeveer afspeelde: in zyn geheel betroffen die poppenkast-avonturen voor my een nachtmerrie; een plek waar je niet wilde zyn, een universum waar je absoluut niks meê te maken wilde hebben.

    als je wil weten of een kunstwerk echt goéd is, moet je je afvragen of je ervan kan zeggen dat het "echt gebeurd" is. byvoorbeeld "raindogs" van tom waits is "echt gebeurd". de jaren zeventig-televisie-reeks "michael strogoff" met raimund harmstorff (zie photo onderaan) is ook "echt gebeurd". "your funeral my trial" van nick cave is "echt gebeurd". frankenstein, de turkse mars en helemaal bovenaan het vioolconcerto van beethoven, dat zyn allemaal dingen die niet zyn verzonnen door iemand, maar die écht gebéurd zyn.

    en dit byna heilige, hoog boven tyd verderf verheven predikaat, "echt gebeurd", landt dus ook vanzelf neêr op het album "de vliegende aap" van suske en wiske. "de vliegende aap" is echt gebeurd.

    opmerkelyk genoeg is dit slechts het twééde suske-en-wiske-verhaal ooit, daterende van nét na de tweede wereldoorlog. naar de allerbeste vandersteen-traditie begint het verhaal erg huiselyk - die eerste paar bladzyden, waarin lambik zyn krant doorneemt en sidonia de was aan het ophangen is, zyn sowieso altyd de beste, de meest genietbare; zelfs jammer is het, werkelyk, dat suske en wiske het steeds zo ver zyn moeten gaan zoeken, waarom hebben ze nooit 'ns een keertje gewoon thuis kunnen blyven, voor alleen maar kleine, geborgen belevenissen? (jommeke is iéts bescheidener gebleven. zelfs wanneer die met zyn vliegende bol op reis gaat naar pimpeltjesland, is hy éigenlyk met zyn trottinet.)

    (en: neen, ik aanvaard van myn automatische spellings-corrector géén veranderingen in het woord "trottinet"!!)

    lambik komt met een fenomenaal eigenaardig verhaal op de proppen - iets dat wel vertrouwd lykt, doordat het over zyn broêr gaat (hy heeft dus blykbaar een broêr?); maar iets dat tegelyk absoluut onmogelyk schynt: die broêr, woonachtig in de belgische kolonie "dongo", heeft van een bepaalde exotische plant gedronken - waardoor hy kan vliegen. hy heet dus "de vliegende aap". hoewel die "dus" daar zeer veel pyn doet. waarom is hy "dus" een aap? hoe kan hy dan de broêr zyn van lambik? of beter gezegd, want zo dringt die vraag zich aan je op: hoe kan lambik daar dan een broêr van zyn? voor eens en voor eeuwig krygt nonkel lambik hiermeê een totaal duizelingwekkende verdieping cadeau: hy heeft een verleden, een ademhalende geschiedenis waarvan je de contouren duidelyk gewaarwordt - maar waarvan je de binnenkanten je nooit scherp ziet. nooit. in sommige albums is hy zo ver heen, dat hy suske en wiske niet meer herkent, zelfs gezwind in de boeien laat slaan. de gekke gokker... de poenschepper... maar: dat is allemaal normaal, als je weet dat hy de broêr is van een aap. van een aap die kan vliegen, maar dat vliegen is maar een afleidingsmanoeuvre, dat vliegen trekt de aandacht, maar is éigenlyk nog bevattelyk, en moet dat aap-zyn verdoezelen. maar van iemand die de broêr is van een aap, die kan vliegen, mag je àlles verwachten.