wat is ongezellig?
"gezellig", dat wil zeggen: met twee slapende kindjes in je buurt, in hun wieg, zelf met een bel cognac by de warme stoof in een blauwe ligzetel zonder tydsdruk op je schouders een beetje liggen bladeren door een stapel achttiende-eeuwse biografieën met op achtergrond, op een kleine radio, een nauwelyks waarneembare beethoven; vooral met rust gelaten worden, schynt cruciaal. niét het tegengestelde van het woord "gezellig", doch wél van dit zonet omschreven tafereel, moet zyn, pakweg, in de loopgrachten van stalingrad by min-dertig-graden je beste kameraad door een vlammenwerper in zyn aangezicht vernietigd zien worden - maar om dié scène dan in één keer door ook als "ongezellig" te bestempelen, klopt niet geheel. sneuvelen is wel erg, maar niet wat heet "ongezellig".
doordat "ongezellig" wel nog het begrip "gezellig" in zich draagt, blyft de dosis onbehagen waar "ongezellig" op wyst, per definitie nog binnen de perken. ongezellig wil eigenlyk zeggen dat er wel nog aan je basisbehoeften voldaan wordt: genoeg eten om in leven te blyven, zy het geen lékker eten; geen wilde hond in je kamer die je te lyf springt, maar wel urenlang het geluid van een lekkende kraan; alleen maar, byvoorbeeld, in een nagenoeg perfecte omgeving wél een chauvage die kapot is: dat is "ongezellig". dus:"ongezellig" wil eigenlyk zeggen: byna gezellig. en daarom dus inderdaad toch helemààl niet.
een kapotte chauvage is overigens een steengoed voorbeeld. als jy mag kiezen waar je mag wonen: in een gigantische villa met duizend boekenkasten en een binnenzwembad en handgeweven tapyten enerzyds, of anderzyds in een kale kamer van twee op twee met alleen een tafel en een stoel - dan zou toch iedereen voor dat tweede kiezen, àls alleen dat twééde huis 's winters van verwarming was voorzien.
de hedendaagse vlaamse film is gespecialiseerd in scènes die zich afspelen in appartementsblokken op de luchtbal, in drugs snuivende milieus die van hard-boiled dialogen styf staan. met wat "ongezelligheid" hier en daar, kom je in vlaanderen algauw geloofwaardig over.
onheimelyk is ongezellig maar dan met een griezelige ondertoon, een gevoelen van dreiging; doch daardoor misschien toch minder erg dan ongezellig, want in ieder geval dynamisch...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten