zaterdag 15 februari 2025

lost civilisation


edgar rice burroughs (1875-1950), auteur van tarzan, liet met de regelmaat van de klok een "verloren beschaving" aanrukken. in een interview in 1935 liet ie desgevraagd wel eens weten, hierin beïnvloed te zyn geweest door de uitvinder van het genre, de holmes-creator conan doyle, met diens ultieme jongensboek (zoals doyle het zelf noemde) "the lost world", dat een soort voorloper is op jurassic park. "maar," zei rice burroughs, "ik heb dat boek nooit helemaal uitgelezen, ik lees praktisch geen fictie; maar - ik werd wel gefrappeerd door de mogelykheden van het gegeven." (hy werd méér geïnspireerd door de jungle books van kipling, en nog meer door de steenoude mythe van de wolven-kinderen romulus en remus. "ik ben niét beïnvloed door wells, want daar heb ik nooit iets van gelezen!" bleef ie ook zyn levenlang nog uitroepen...)
    het eerste tarzan-boek ooit, "tarzan van de apen" uit 1912, gaat eigenlyk al meteen over een verloren beschaving op zich, of althans toch alvast over een beschaving waar de gehele mensheid geen weet van heeft: tarzan wordt opgevoed door een mensapensoort, de mangani, "which no white man ever had seen." ze lopen als mensen en zyn ook net zo groot als mensen, al worden ze toch beschreven als een kruising tussen de chimpansee en de gorilla. het meest curieuze is dat die apen zelfs kunnen praten; maw daar deemstert ook reeds de apenplaneet enigszins al door...
    tarzan kon zichzelf leren lezen, namelyk aan de hand van de boekjes in de teruggevonden hut van zyn gedode ouders. het is onmogelyk om jezelf te leren lezen - maar tarzan én het monster van frankenstein kregen het toch voor mekaâr.
    in het boek "kingkong-versus-tarzan", uit 2016, door will murray, blykt trouwens ook kingkong deze taal machtig.
    in "tarzan and the lost empire", rice burroughs' twaalfde tarzanboek, komt tarzan in het midden van de jungle een kolossale, verborgen stad tegen, die nog helemaal wordt bevolkt door oude romeinen. wel: eigenlyk gaat het zelfs om een integrale romeinse beschaving, aangevoerd door twee rivaliserende grootsteden.
    het boek is uit 1928, en is totaal verouderd. de ontrouwe verfilming uit 1998 sprak algauw van een "lost city" in plaats van een gehele "lost empire". in 1928 was de jungle nog tamelyk oneindig; vandaag wordt tarzan in zyn gezicht uitgelachen door google maps. er is geen vierkante meter meer onbetreden, dus tarzan heeft geen plaats meer.
    en dit, terwyl "red nails" van robert e. howard, uit 1936, wél nog steeds kan worden gelezen, werkelyk alsof het daarnet pas werd geschreven. opmerkelyk, omdat tarzan decennialang dé meest beroemde superheld ter wereld was, terwyl conan nooit iets mocht voorstellen.


Geen opmerkingen: