zondag 31 december 2000

was da hier amaal

GEDICHTEN DAG

was da hier amaal



















WAT IS EEN GEDICHT?



woorden die door-verwijzen

bvb "help er staat een huis in brand"

woorden die naar zichzelf verwijzen

dit is hier dus aan de hand
al staat het nog niet in de krant
al is het toch redelijk ambetant
er staat hier achter de hoek
een huis in brand
te beginnen bij de onderkant
dat leek mij interessant

+ het nadeel

is een gedicht nutteloos

bijvoorbeeld
twintig kerels op een eiland
met één aantrekkelijke dame

de opvallendste mededeling

ik heb mij voor u opgesteld
in het grind langs de rivier
daar hoor ik uw stem door weer en wind
geweld in het welige wier

ach, dichte ruiten, 
nog eventjes, ilse, en gij komt naar buiten
dan kan het mij niet schelen hoe
dan spring ik u als een panter toe

ik duikel zonder bagage
mijn lichaam van de tiende etage
en blijf daar liggen tot gij mij vindt
voor uw voeten verspreid
op het bloederig grind...

het kan ook andersom


overtuigende poging




uw gouden haren, citersnaren
glanzen op uw feeënrug
als het zoete zeep en uw eigen stem
uw gulp, uw tulp
wil ik stevig voor eeuwig bij me houden...




daarom -

de oudste gedichten ooit
zijn liefdesgedichten


er zijn ook wel verhalende gedichten
oorlogsgedichten
gedichten van 200 blz over een gebeurtenis
maar dat is geen echte poëzie
dat zijn rijmen

vb

sappho

600 voor christus
(cfr films of muziek van twintig jaar geleden)




= lyrische poëzie

een gedicht van sappho


IK WAS LIEVER DOOD




'ik was liever dood'
huilde ze bij het afscheid

en ze bleef herhalen:
'ach Sappho, dit is vreselijk
ik wil je niet verlaten'

ik antwoordde haar:
'vaarwel, maar blijf terugdenken
aan onze liefde

en de offers
en alle mooie dingen
die wij samen beleefden

vele kransen van krokussen
heb je hier geschikt

en heel wat bloemen hebben we
samen gevlochten
en om je hals, je slanke hals gelegd

en met veel kostbare
vorstelijke zalf
hebben we je lichaam ingesmeerd

en op een zacht bed
je verlangen tot rust gebracht.'

stijlfiguren












rijm


de hemel bestaat, terdege
alleen het formaat valt tegen


wat rijmt op "twaalf"?
wat rijmt op "groente"?
en: andijvie, slordig, turbo.

oplossing?

binnenrijm


af en toe is het dan
afgaan in afganistan


alliteratie





scanderen

wat is scanderen?

twee voorbeelden...

jambe 


is er leven na de dood?
rij dan lekker door het rood.
zeker als je met een scoda rijdt!
want rijd je dan jezelf te pletter
hoop dan dat je nà die kletter
weerkeert in een chevrolet 







dactyle

eigenlijk heb je aan één partner lang niet genoeg.
zelf heb ik altijd een twéétal vriendinnen.
het moet in een echte relatie van twee kanten komen.










lyrische liefdespoëzie op muziek

"ver over de regenboog"

"inter-tekstueel"


ver over de regenboog



ver over de regenboog
scharlakenrode kleuren
vegen deze tranen droog
ademen in myn oog

maandag vele dagen geleden
geleden en vergleden
zonder een aanwysbare reden op een slede
ver vergleden naar de gryze zee

ver waar de arend vloog
hoger dan zyn veren
gy weêr die my bedroog
voor een liefde die my beloog



- - - -


ver, ver over de regenboog
voor oorlog of onweder geboren
voor een gevederde weêrwolvin die my bevloog
vol van tepels waar eêrtyds ook christus aan zoog

zovele honderden jaren geleden
in een verleden dat zich ontkleedde
staand op een ton op een toog op café
brak jy myn hart traag in twee

bloediger dan hoe de adelaar zich bewoog
in een boog boven vreemde rivieren
in een vlag vastgebonden aan je allerhoogste masten met je meê
als een karkas voor de scarabee

- - -
(iedereen zing meê)


voor de myne, volg de zijne

oceanen vol met tranen
volg de treinen naar het einde
naar de staven van de haven
daar waar we leeuwen sinds eeuwen graag levend begraven

- - -

ver over de regenboog
wou ik jouw schoonheid verscheuren
aandachtig als een archeloog
klauterden-ik naar omhoog

dan even, zeventien eeuwen geleden,
nog steeds onderweg naar dat eden,
halsoverkop als een afgeknalde ree
als een icarus dus terug naar beneê

in nevels en onty ontwaarden-ik hier toen ineens een eenhoorn
de enige die ik gedoog
namelyk gy die nog één keer de hemel uitspoog
ver over de veroverde de regenboog

- - -

voor de myne, volg de zyne
oceanen vol met tranen
volg de treinen naar het einde
naar de staven van de haven
daar waar we leeuwen sinds eeuwen graag levend begraven



eerst verschyn je, dan verdwyn je

dan verdwalen wy in een maatschappy
die ons in brieven betracht te beschaven
maar ons liefdeloos afslacht als slaven
daar waar we leeuwen sinds eeuwen graag levend begraven

dubbele gelaagdheid en assimilatie


ver, ver over de regenboog
voor oorlog of onweder geboren
voor een gevederde weerwolvin die mij bevloog
vol van tepels
waar eertijds ook christus aan zoog




nader bekijken - inhoudelijk

in een vlag vastgebonden
aan je allerhoogste masten met je mee
als een karkas voor de scarabee

intertekstueel

odysseus en de sirenen

nog meer intertekstueel

paul van ostaijen
1896-1928




ZELFMOORD DES ZEEMANS

De zeeman
hij hoort de stem der Loreley
hij ziet op zijn horloge
en springt het water in

betekenis

scarabee

nader bekijken - vormelijk


in een vlag vastgebonden
aan je allerhoogste masten met je mee
als een karkas voor de scarabee



alliteratie
rijm
binnenrijm
omkering

het vrye vers

is wat?


amerikaanse uitvinding.


cfr walt whitman.

vb walt whitman

Verzoening

Woord over alles, mooi als de lucht,
Mooi dat de oorlog en al zijn bloedbaden
Door de tijd heen
Volkomen verloren worden.

Dat de handen van de zusters Dood en Nacht
Zonder ophouden, opnieuw en altijd opnieuw
Deze bezoedelde wereld zachtjes wassen.

Want mijn vijand is dood, een man goddelijk als mezelf
Is dood.

Ik kijk waar hij ligt, wit en stil in zijn kist -
Ik kom nader,
Buig en raak met mijn lippen lichtjes
Het witte gelaat in de kist.


modern voorbeeld

charles bukowski (1920-1994)

















Een Radio Met Lef


Het was

op de tweede verdieping in Coronado Street.
Ik werd daar altijd dronken
en gooide dan de radio door het venster
terwijl hij nog speelde, en natuurlijk
brak dan het glas in het raam
en de radio zat daar dan op het dak,
speelde nog,
en ik zei tegen mijn vrouw:
“Ah, wat een heerlijke radio!”


De volgende morgen haalde ik dan het raam
uit de hengsels
en droeg het de straat uit
naar de glazenmaker
die er een nieuwe ruit in stak.


Telkens wanneer ik dronken werd
bleef ik die radio maar door het raam smijten
en hij zat daar dan op het dak
te spelen –
een toverradio,
een radio met ballen,
en elke ochtend bracht ik dan dat raam
terug naar de glazenmaker.


Ik weet niet meer precies hoe het afliep
maar ik weet wel nog
dat we eindelijk verhuisden.
Er was een vrouw beneden
die in de tuin werkte in haar badpak
en haar man klaagde

dat hij nachten niet kon slapen
omwille van mij
dus trokken we eruit.

en in de nieuwe woning
vergat ik

ofwel de radio uit het raam te gooien
ofwel
had ik er geen zin meer in.


Ik weet ook nog dat ik de vrouw miste
die in de tuin werkte in haar badpak,
ze groef nogal met die troffel
en stak haar achterste in de lucht
en ik zat dan in het raam
en zag de zon schijnen
over dat ding
terwijl de muziek speelde.

van "vrij vers" naar muzikaal parlando
















EENZAAMHEID

we woonden tezamen op het vierde verdiep
in een huis waar nooit iemand sliep
dan liepen we naar beneên voor 'n goeie vriend
die ons riep door het raampje van z'n jeep

hier was alles eerlijk, hadden we nooit ambras
we leefden alledrie van de ziekenkas
en jij viel in je zomerjurk in het gras
o, we hadden mogen weten dat dit te mooi was

---

wat later liep je naakt, zelfs heel de zondag
toch zei je ons dat je daar geen zonde in zag
dan ging voor m'n ogen met die vriend overstag
en vond je nog dat dat aan mij lag

hier was alles vredig, waren we tevree
we leefden alledrie van het ocmw
toen zag zelfs je moeder mij opeens op tv
waar waren wij mee bezig, gingen wij in mee

---

eenzaamheid
is de reden waarom ik hier nu zwerf
onze buurman heeft het verkorven
z'n brede, zweetachtige lijf
verloren wij ver weg op een werf
en z'n gouden tanden in een blauwe autoband

eenzaamheid
blijft het woord dat ik in de muren kerf
ook mijn geliefde is gestorven
dr met een staaf doorkliefde hoofd
belooft de boomtoppen bloed in iedere nerf
een wilde winter waait dra door het land
arme honden zoeken nog een mand

laatste keer
eenzaamheid
snijdt door de ziel als een scherf
heel m'n leven naar de bijenkorven
m'n voetstappen in het krijt,
m'n tien vingertoppen in de verf
zo beland ik onderhand
op de voorkant van iedere krant

-mammie-ie-ie
waar zaten wij met ons verstand

liedjestekst als poëzie

jacques brel
















Jacques Brel - Laat me niet alleen


Laat me niet alleen, toe, 
vergeet de strijd,
toe vergeet de nijd.

Laat me niet alleen, 
in die domme tijd, 
van misverstand, 
ach vergeet het want, 
't is verspilde strijd.

Hoe vaak hebben wij, 
met een snijdend woord, 
ons geluk vermoord.
 
Kom... dat is voorbij, 
laat me niet alleen, 
laat me niet alleen, 
laat me niet alleen.

Lief, ik zoek voor jou 
in het stof van de wegen 
de paarlen van regen 
de paarlen van dauw, 
ik zal heel mijn leven werken 
zonder rust om jou licht en lust 
goud en goed te geven. 
Ik sticht een gebied waar de 
liefde troont, waart de liefde 
loont, waar jouw wil geschied. 
Laat me niet alleen, 
laat me niet alleen, 
laat me niet alleen, 
laat me niet alleen.

Laat me niet alleen, 


Want, uit een vulkaan 
die is uitgeblust, 
breekt zich na wat rust 
toch het vuur weer baan, 
en op oude grond 
ziet men vaak het graan 
heel wat hoger staan 
dan op verse grond. 
Het wit mint het zwart, 
zwakheid mint de kracht, 
daglicht mint de nacht, 
mijn hart mint jouw hart. 
Laat me niet alleen, 
laat me niet alleen, 
laat me niet alleen, 
laat me niet alleen.

Laat me niet alleen, nee, 
ik huil niet meer 
nee ik spreek niet meer 
want ik wil alleen horen 
hoe je praat, 
kijken hoe je lacht, 
weten hoe je zacht 
door de kamer gaat. 
Nee, ik vraag niet meer, 
ik wil je schaduw zijn, 
ik wil je voetstap zijn, 
ik wil je adem zijn
Laat me niet alleen, 
laat me niet alleen, 
laat me niet alleen, 
laat me niet alleen...






gedichten-vormen

oneliner














een mens staat steeds op het kruispunt tussen angst voor de toekomst en spijt om het verleden.



het leven is een horizontale val.


mijn beroep is humor, dus als jullie de hele namiddag niet één keer met mij lachen, valt dat onder de categorie "pesten op het werk".


van alle publieken waar ik ooit voor heb mogen staan optreden, zijn jullie het meest recente.