maandag 20 september 2021

leestekens

III. DE PUNTKOMMA

zoals de benaming zelf dit reeds aangeeft, staat de puntkomma precies in het midden tussen de komma en de punt. inderdaad. zy schept meer afstand dan de komma, maar minder dan de punt. maar in dat niemandsland, tussen punt en komma, is er nog flink wat vrye speelruimte, met als een gevolg dat de regels rond die geheimzinnige puntkomma in principe, volgens my, minder strak zyn dan die rond de meeste andere leestekens. een béétje is de puntkomma dus zoals een "wildcard", iéts meer liberaal in te zetten of weg te knippen. en dat lykt dan, op het eerste gezicht, phantastisch; een gratis oplossing voor alles - evenwel: het vervelende is dan weêr dat de puntkomma, die zo litterair is, die immers nooit wordt gebruikt door bouwvakkers, best pedant kan overkomen. zo stoer als een punt is, en zo intelligent en gevat als een komma is, zo wysneuzerig, verwaand en protserig is soms de puntkomma, tenminste als je niet uitkykt.

III.1. de puntkomma als een uitvergrote komma

we beginnen vandaag zeer basaal.
    in een eenvoudige opsomming gebruiken we de komma om opgesomde onderdelen van elkaâr te onderscheiden:

"dit waren myn lievelingskleuren: geel, groen, beige en blauw."

als de dingen die worden opgesomd in zichzelf een komma dragen, of nog andere leestekens, dan moeten er, als het ware "van bovenuit", puntkomma's worden bygehaald, als hekkensluiters met een groter mandaat;

"dit waren myn lievelingkleuren: geel, toch zeker overdag; groen, tenminste als het mocht van thuis; beige, als het kon; en, niet te vergeten, blauw."

die bovenste zin is overigens hypothetisch, die zou normaal gezien ook nog eens moeten worden aangepakt met haakjes en streepjes - maar: dàt proces, met die haakjes en streepjes, dat doet er hiér nu niet toe; zoals die zin er nu staat, is alleszins deze volgende hiërarchie byzonder duidelyk zichtbaar: de puntkomma is wat boven de komma staat. waar de komma de breedte van een zinsdeel niet meer kan dragen, komt de puntkomma ter hulp. 


2 opmerkingen:

LiesRE zei

Dus meerdere puntkomma's in een zin is geen bezwaar?

Vitalski zei

zeer zeker is dat géén bezwaar...