15 april 1912 ging de titanic ten onder. één maand daarna publiceerde de ierse, ondraaglyk gestrenge satiricus bernard shaw (1856-1950) in een krant een zeer pynlyke aanval op het heroïsme dat door pers en publiek aan het gehele gebeuren werd toegedicht, veelal gebaseerd op roddelverhalen die ontstonden eerstdaags nà de ramp, toen er nog geen feitenmateriaal bestond. zie de waarheid onder ogen, zegt shaw:
-in de eerste reddingssloep die binnenkwam, zaten twee vrouwen naast acht mannen - tot zover het moraal "vrouwen en kinderen eerst!"
-de kapitein, john smith, worden allerlei heldhaftige ondernemingen toegeschreven; hy zou een kind uit de zee hebben gered, en zyn laatste woorden, gericht aan zyn officieren, zouden zyn geweest:"be british, boys!" zo wordt deze figuur in hysterisch engeland onderhand byna aanbeden - als een toonbeeld van navigatie - zoals je een dokter zou aanbidden die al zyn patiënten laat doodgaan.
-in waarheid, zegt shaw: sommige officiers hebben op derderangs-passagiers geschoten, om hen van de reddingssloepen weg te houden. (dit laatste is nochtans ook nooit bewezen, - red.)
de romantische conan doyle werd door deze laster erg pynlyk getroffen, temeer daar één van zyn eigen goeie vrienden ook zelf met de titanic meê naar de haaien ging. in een lang epistel in diezelfde krant attackeerde hy bernard shaw dan weêr:
-je weet best dat in de twééde sloep die arriveerde, 65 vrouwen zaten en maar 5 mannen. (lang op den duur haalde doyle in deze zyn gelyk; ongeveer dubbel zoveel vrouwen als mannen overleefden de boel, - red.)
-de kapitein maakte maar één fout, en dat kan iedereen overkomen;
-en wat, aldus doyle, wat dan te zeggen van de heldenmoed van die muziekgroep, die, al zinkende, toch bleef voort-spelen, om paniek tegen te gaan...
shaw ging daar dan wéér op in:
-die kapitein maakte géén fout, hy nam tegen beter weten in een risico.
-als die muzikanten geen valse hoop hadden opgeroepen, zouden er meer mensen tydig zyn kunnen ontsnappen;
-etc
conan doyle begreep dat hy er nu maar beter het zwygen toe deed, doch schreef nog één zeer kort briefje:
-hoe kan je, gewoon om jezelf in de kyker te zetten, zovele mensen nodeloos zoveel pyn willen doen!!...
deze correspondentie weinig zeggende over de titanic, maar alles over shaw en doyle. doyle eenvoudigweg niet by machte zynde, een tragedie koud en klinisch en cynisch te bekyken; hy moést daar moed, heldendom en romantiek in kunnen projecteren. cfr dit citaatje ook, uit "the lost world" (id est "jurassic park"):"de grote geheime plekken op onze landkaarten zyn stilaan één na één ingevuld; er is nergens geen plaats meer voor romance." (vlak daarna ontdekt deze held, in zuid-amerika dan nog wel, een plateau zo groot als half europa, waar pterodactylen nog vryuit door de hemel scheren...)
over die muziekband op de titanic schreef doyle nog een zeer slecht gedicht ook, getiteld "ragtime". geïnspireerd op een gedicht van kipling, dat handelde over een andere authentieke schipbreuk, één tydens de boeren-oorlog: in dàt gedicht staat een peleton officieren saluerend op de romp van een zinkende boot volmondig nog "god save the queen" te zingen, net zolang tot het schuim der golven hen meê naar beneden neemt...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten