nabeschouwing
door don vitalski
myn broêr en ik zyn altyd krankzinnige fans geweest van De Dagelykse Lezy, ook lang vooraleêr het internet bestond, meteen na de wereld-oorlog. (soms vragen ze my dan: bedoel je hiermeê de eerste wereld-oorlog? of de tweede? waarop ik dan, byna automatisch onderhand, als een antwoord dit volgende formuleer: bestaat er dan soms, welbeschouwd, een verschil? zou het niet kunnen, mensen, dat het een moedwillige vergissing is om te doen alsof de ene wereld-oorlog anders zou zyn dan de andere?) De Dagelykse Lezy, zoals deze strip-serie van meet af aan werd geheten, placht toentertyd, ook lang voor de komst van radio en/of televisie (!), pas aan huis te worden geleverd rond een uur of zeven savonds - en toch: reeds vanaf elf uur in de prille voormiddag lagen myn broêr en ik ervoor op de uitkyk. en ach, hoe onvergetelyk, zonder enig overdryven, de sensatie dan aandeed, wanneer het eindelyk zover was; de postbode belde een paar keer aan, en het papier wapperde onze richting uit! geheid was het dan felle ruzie in huis - myn broêr was zeven jaar ouder dan ik, dus hy verdeelde de klappen - maar, inderdaad: juist dààrdoor won ik uiteindelyk toch; ons moeder kwam tussenbeiden, berispte myn broêr om zyn gebrek aan wat zy aanduidde als “verantwoordelykheidszin” - en De Dagelykse Lezy kwam my toe.
een onvergetelyke avond beleefden-ik met die prent die was getiteld “ik ga even een frisse neus halen…” werd dit kleinood in onderhavige anthologie opgenomen? ik hoop van wel! de grap werkte vooral zo goed, vond ik, doordat het personage dat deze uitspraak doet (“ik ga even een frisse neus halen…”), op het ogenblik van spreken juist een neus heeft die er alles behàlve fris uitziet. zodat je als lezer alleen maar kan begrypen: ja, ga dat zéker doen - want die neus die je nu hebt, die kàn gewoon niet meer!”)
andere reeds op voorhand als onvergetelyk te bestempelen meesterwerken betroffen de prenten “een advocaat onder de arm nemen,” “de visagist” en “de slaggitaar van paul stanley”. ik hoop dat ze in dit boek zyn opgenomen. stuk voor stuk zyn dit artefacten die ervan getuigen waarom bert lezy inderdaad zoveel meer is dan alleen maar die gemakzuchtige, anti-morele etaleerder voor wie hy wel eens versleten wordt. akkoord, zyn talent moet nog rypen; en ja: vaker wel dan niet, stelden die Dagelykse Lezys ons, ook vroeger al dus, teleur, juist doordàt er zo naar werd uitgekeken. maar de eindbalans blyft toch helder: vooral wanneer de tekenaar zich een beetje inhoudt, dwz vooral wanneer hy het, als satiricus, vermag uit te laten om juist dié mensen te treffen, die gemakkelyk kunnen worden gekwetst (gelovige mensen, mindervaliden, mensen die misschien wel goede bedoelingen hebben maar die nergens toe komen wegens een gebrek aan opleiding, ...), heten deze Dagelykse Lezys anno 2018 voorzeker méér dan verdienstelyk.
voorts dan. na al deze vele loftuitingen, misschien toch ook een enkelvoudige kanttekening, ter afronding. (zoals de lezer wel zal weten, ben ikzelf, don vitalski, vooral juist wanneer ik nawoorden schryf, principieel zo eerlyk en open mogelyk, "alius aliid dicis.") ten eerste, maar dus meteen ook ten laatste, vind ik het een gemiste kans (maar da’s zéér persoonlyk, geef ik toe...) dat er nog steeds geen enkele Dagelykse Lezy werd gewyd aan johannes kepler, de zeventiende eeuwse astronoom uit regensburg, die, alleen reeds als pionier in de optica en de algemene kristallografie, voor zovele mensen van zo’n onschatbare betekenis is geweest. in sereen opgestelde monografieën zal het wel moeilyk vallen om kepler zomaar ergens een plaats toe te kennen - voor velen onder ons, byvoorbeeld voor de astrologen van vandaag, zal hy wellicht zelfs een ongraag geziene gast zyn. maar De Dagelykse Lezys springen per definitie van de hak op de tak, geen enkel nieuw onderwerp heeft betrekking op een vorig onderwerp, dus in deze context had kepler toch wél kunnen worden aangehaald, zeer gemakkelyk zelfs. in die zin is dit boek dus toch weêr een gemiste kans.
gedaan te jacob à la croix, malmedy, 31 december 2017.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten